Blog

Long read: Vind de juiste balans tussen cyber security en werkbaarheid

In de huidige digitale wereld is het beveiligen van systemen tegen cyberdreigingen essentieel voor elke organisatie. De grootste uitdaging is echter niet alleen het opzetten van sterke beveiligingslagen, maar ook het behouden van een werkbare omgeving voor medewerkers en andere gebruikers van de systemen. Strikte beveiligingsmaatregelen kunnen productiviteit en efficiëntie in de weg staan en zorgen voor frustraties, terwijl te veel gebruiksgemak juist beveiligingsrisico’s met zich meebrengt. Hoe vind je de balans tussen effectieve cyber security en werkbaarheid, zodat beide elkaar ondersteunen in plaats van belemmeren?

Cyber security en productiviteit: een complex evenwicht

Het vinden van een goed evenwicht tussen veiligheid en werkbaarheid vraagt om maatwerk. Het is niet alleen belangrijk om in kaart te brengen welke risico’s en bedreigingen er zijn, maar ook om te begrijpen welke werkprocessen essentieel zijn voor medewerkers. Zonder dit inzicht loop je het risico maatregelen te implementeren die medewerkers mogelijk frustreren en tot inefficiëntie leiden. Hieronder verkennen we enkele belangrijke aspecten om deze balans effectief te bereiken.

Stap 1: Risicomanagement als basis

Elk cyber securityplan zou moeten beginnen met risicomanagement. Niet elk systeem en niet alle data hebben dezelfde mate van beveiliging nodig. Een Business Impact Analysis (BIA) helpt te bepalen wat het belang van een applicatie is op het gebied van beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid. Op basis van deze classificatie kan bepaald worden hoeveel maatregelen er genomen moeten worden en op welk vlak. Door vervolgens de risico’s in kaart te brengen en te bepalen welke bedrijfsmiddelen kwetsbaar zijn voor cyberdreigingen, kunnen organisaties prioriteiten stellen en passende maatregelen nemen.

Een praktisch voorbeeld
Stel dat een organisatie veel waardevolle klantdata beheert, maar ook een informele chatomgeving heeft waar medewerkers dagelijks communiceren. Terwijl de klantdata uiteraard een hoge mate van beveiliging vereist, hoeft de chatomgeving mogelijk alleen basale beveiligingsmaatregelen te hebben. Door het onderscheid te maken op basis van risico’s, kun je voorkomen dat medewerkers worden belast met onnodige beveiligingsstappen voor toepassingen die dat niet vereisen.

Stap 2: Flexibele authenticatie als sleutel

Een belangrijk pijnpunt voor veel medewerkers is de toegang tot systemen. Traditionele wachtwoorden en steeds ingewikkelder vormen van authenticatie kunnen frustraties veroorzaken en processen vertragen. Maar flexibele en contextbewuste authenticatiemaatregelen kunnen dit aanzienlijk verbeteren. Multi-factor authenticatie (MFA) is bijvoorbeeld cruciaal voor toegang tot gevoelige systemen of bij werken op afstand. MFA hoeft echter niet bij elke toegang noodzakelijk te zijn. In plaats van rigide regels, kan je bepaalde systemen zwaarder beveiligen en voor andere minder strenge toegangseisen hanteren. Denk ook na over de vorm van MFA. Het kan juist gemakkelijker zijn om op je laptop in te loggen met gezichtsherkenning. Door ‘passwordless’ te werken kun je de beveiliging verbeteren en tegelijkertijd het gebruiksgemak optimaliseren. Een mooie ontwikkeling hierbij zijn bijvoorbeeld passkeys.

Contextueel toegangsbeheer
Door gebruik te maken van contextueel toegangsbeheer kunnen systemen zich aanpassen aan de situatie. Bijvoorbeeld: wanneer een medewerker vanaf een bekend IP-adres werkt, op een apparaat en in een applicatie die hij iedere dag gebruikt, dan wordt er door middel van Single Sign On gewoon toegang verleend. Werkt diezelfde persoon vanaf een onbekende locatie of op een vreemd apparaat, dan wordt er gevraagd om een extra factor. Op deze manier houd je toegang veilig zonder dat medewerkers hinder ondervinden in de dagelijkse gang van zaken.

Stap 3: Cyber security awareness verhogen

Beveiliging is pas effectief als iedereen in de organisatie zich ervan bewust is. Medewerkers zijn vaak de eerste verdedigingslinie, en cybercriminelen weten dit. Menselijke fouten zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de beveiligingsincidenten, bijvoorbeeld door phishing-e-mails of onveilige handelingen. Door medewerkers bewust te maken van digitale dreigingen, reduceer je deze risico’s. Awareness-trainingen zijn niet alleen nuttig om hen te laten begrijpen waarom beveiligingsmaatregelen er zijn, maar ook om praktische kennis te delen over het omgaan met digitale dreigingen. Je kunt het gebruikers gemakkelijk maken door het toevoegen van een knop in het mail programma om het één klik een verdachte e-mail te rapporteren.

Praktische voorbeelden en trainingen
Awareness-trainingen kunnen eenvoudig te begrijpen simulaties omvatten, zoals een phishing-test. Hierin wordt nagebootst hoe een phishing-mail eruitziet, zodat medewerkers leren verdachte e-mails sneller te herkennen. Hoe beter medewerkers begrijpen waarom en hoe zij deel zijn van de cyber security, hoe minder strenge maatregelen in sommige gevallen nodig zijn. Let er hier wel bij op dat je medewerkers eerst uitlegt hoe ze een verkeerde mail kunnen herkennen en deze moeten rapporteren. Je wilt ze niet het idee geven dat je ze er laat trappen.

NIS2: Geen keuze, maar noodzaak. Hoe bereid je jouw bedrijf voor?

Voor veel bedrijven betekent NIS2 een grote verandering. Maar welke gevolgen heeft NIS2 nu precies voor jouw organisatie en wat moet je doen om eraan te voldoen? Download ons whitepaper voor antwoord op deze vragen!

Download het whitepaper

Stap 4: Beveiliging vanuit een productiviteitsperspectief

Cyber security kan ook worden bekeken vanuit het oogpunt van productiviteit. Als beveiligingsmaatregelen het werkproces ondersteunen in plaats van hinderen, verhoogt dit de werkbaarheid. Denk hierbij aan tools die bijvoorbeeld gegevens automatisch scannen op verdachte patronen, zonder dat medewerkers zelf handmatig controles hoeven uit te voeren. Daarnaast kunnen cyber security-maatregelen zoals het automatisch opslaan van een document terwijl je het nog aan het bewerken bent of het instellen van automatische back-ups en updates ervoor zorgen dat het werkproces efficiënter verloopt. Wanneer deze processen geruisloos op de achtergrond plaatsvinden, hebben medewerkers er minder last van, terwijl de beveiliging toch goed geregeld is.

Voorbeelden van tools en processen
Overweeg bijvoorbeeld een systeem dat automatisch inactieve sessies afsluit, of tools die direct een waarschuwing sturen naar de IT-afdeling bij verdachte inlogpogingen. Het effect is tweeledig: de beveiliging blijft intact zonder dat medewerkers constant waakzaam hoeven te zijn, wat de gebruiksvriendelijkheid vergroot. Een ander voorbeeld is tooltips in e-mail. Weet je wel dat deze mail van buiten de organisatie komt? Of afkomstig is van iemand die niet vaak naar je mailt? Weet je wel zeker dat je deze persoonsgegevens wilt mailen en dat dat waarschijnlijk in strijd is met het beleid?

Stap 5: Monitoring en continue verbetering

Het cyber security-landschap verandert continu, en daarmee ook de balans tussen veiligheid en werkbaarheid. Een aanpak die vandaag effectief is, kan morgen verouderd zijn. Door regelmatig te monitoren en feedback van medewerkers te verzamelen, kun je tijdig aanpassingen maken. Betrek medewerkers bij evaluaties, luister naar hun ervaringen en blijf proactief bijsturen. Daarnaast is het belangrijk om nieuwe technologieën en oplossingen te verkennen die zowel de beveiliging als de werkbaarheid kunnen verbeteren.

Feedback van medewerkers
Periodieke feedbacksessies zijn waardevol om de balans tussen veiligheid en gebruiksgemak te optimaliseren. Medewerkers kunnen bijvoorbeeld aangeven of ze hinder ondervinden bij het inloggen, of dat bepaalde beveiligingsprocedures moeilijk te omzeilen zijn. Op basis van deze feedback kun je maatregelen nemen om de werkomgeving werkbaar en veilig te houden.

Een proactieve aanpak voor een veilige en productieve werkomgeving

De balans tussen cyber security en werkbaarheid vraagt om een flexibele en doordachte aanpak. Door het NIST-framework als basis te gebruiken, en flexibel om te gaan met beveiligingsmaatregelen, kan jouw organisatie een veilige en productieve werkomgeving creëren. Trainingen verhogen het bewustzijn van medewerkers, en gerichte monitoring zorgt ervoor dat deze balans behouden blijft in een snel veranderend landschap.

Cyber security hoeft niet ten koste te gaan van de efficiëntie. Door te focussen op de specifieke risico’s van de organisatie, en door gebruiksgemak mee te nemen in het ontwerp van beveiligingsmaatregelen, kan cyber security een steunpilaar worden in plaats van een last. Met deze aanpak kan jouw organisatie zowel beschermd blijven tegen bedreigingen als soepel blijven werken – een balans waarin beveiliging en werkbaarheid hand in hand gaan.

Wil je weten hoe jouw organisatie een optimale balans kan vinden tussen cybersecurity en werkbaarheid?

Onze experts bij Ctac staan klaar om je te helpen. Samen analyseren we jouw behoeften en stellen we een beveiligingsstrategie op die zowel effectief als gebruiksvriendelijk is. Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek en ontdek hoe wij jouw organisatie kunnen ondersteunen in een veilige en efficiënte digitale toekomst.

Contact